606616711

HISTORIOGRAFIA DIECEZJI GDAŃSKIEJ 1945—1971 233

pozycje tendencyjne i popularne. Inna grupa publikacji przynosi opinie już bardziej wyważone⁷³. Tę linię starają się kontynuować artykuły Z. Waszkiewicz⁷⁴ i E. Kleinerta⁷⁵. Liczne dokumenty do jego działalności zawiera watykańskie wydawnictwo źródłowe⁷⁶. Wydaje się, że już najwyższy czas, aby podjąć pełne i krytyczne studium działalności bpa C. Spletta.

CZASY WSPÓŁCZESNE

Literatura i źródła powstałe w okresie 1945—1977 są wytworem takich zdarzeń jak jubileusze, nominacje, poświęcenia, sprawozdania, upamiętnienia ważniejszych faktów, wypadków losowych, naturalnego rozwoju niektórych instytucji kościelnych, kultu czy urzędowych spisów duchowieństwa i kościołów. Do pełniejszej oceny powyższych zdarzeń trzeba jeszcze pewnej perspektywy czasu, by ona stała się bardziej bezstronna i wolna od nacisków.

W latach 1945—1951 diecezją gdańską zarządzał A. Wronka. Jego osobie stosunkowo wyczerpujący artykuł poświęcił E. Kleinert⁷⁷. O stanie diecezji w latach 1945—1948 krótki referat napisał sam Administrator Apostolski⁷⁸.

⁷³ K. Pospieszalski, Polska pod niemieckim prawem 1939—1945, Poznań 1946; K. Śmigiel, W alka władz hitlerowskich z katolickim kultem religijnym na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej 1939—1945, Lublin 1968; A. Kłapkowski, Umowa poczdamska z dnia 2.8.1945 roku. Podstawy prawne likwidacji skutków wojtiy polsko-niemieckiej z lat 1939—1945, Warszawa 1960; tenże: Umowa poczdamska a sprawy polskie 1945—1970, Poznań 1970; itenże: Zagadnienie administracji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych w aspekcie prawa międzynarodowego, ŻiM 1955 s. 37—71; T.W. Zestaw faktów i dokumentóio charakteryzujących antypolską postawę niemieckiego biskupa Gdańska, Carl Maria Spletta i stosunek Watykanu do powrotu Gdańska do Macierzy, Gdańsk 1966; F. W o t h e, Carl Maria Splett, Bischof von Danzig — Leben und Dokumente, Hildesheiim 1965.

⁷⁴ Z. Waszkiewicz, Działalność administratora apostolskiego diecezji chełmińskiej, biskupa Karola Marii Spletta w świetle postanowień konkordatu polsko-watykańskiego z 1925 r., Zeszyty Naukowe UMK, Historia z. 7, 1972

s. 49—73. Niektóre oceny autorki w tym artykule wydają się dyskusyjne. Jej uwadze uszło kilka pozycji wydanych w Niemczech Zachodnich i Pelplinie po II wojnie światowej. Byłyby one rzuciły sporo nowego światła na postać bpa C. Spletta; także: Polityka Watykanu wobec Polski podczas drugiej wojny światowej i stosunek do niej polskiego episkopatu, ZH 36:1971 s. 47—75.

⁷⁵ E. Kleinert, Antypolskie zarządzenia biskupa gdańskiego Karola Spletta w świetle prawa karnego publicznego i kanonicznego, MDG 1976 s. 81—96.

⁷⁶ Actes et documents du Saint Siege relatifs a la soconde Guerre Mondiale,

t. III, Le Saint Siege et la situation religieuse en Pologne et dans les Pays Bal-tes 1939—1945, Premiere Partie 1939—1941, Deuxieme Partie 1942—1945, Libreria editrice Vaticana 1967. Por. także: J. Sziling, Hierarchia Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy w latach 1939—1945, Acta Universitatis Nicolai Copemiici, Historia 9:1973 s. 279—290.

⁷⁷ E. Kleinert, Administrator Apostolski Diecezji Gdańskiej (1945—1951), MDG 1977 s. 79—97.

⁷⁸ A. Wronka, Diecezja gdańska 1945—1948 MDG 1962 s. 275—280. Por. także: Życiorys ks. bpa Andrzeja Wronki, Ruch Biblijny i Liturgiczny 1973 nr 4 s. 170—173.