18987 Kompendium Wiedzy geografii17

W wyniku migracji na całym świccie obserwuje się „mieszanie” etnosów i z tego powodu etnicznie „czyste” obszary można już dzisiaj spotkać niezmiernie rzadko. Jest to szczególnie widoczne na terytoriach zurbanizowanych, zamieszkanych często przez mieszaninę ludności należąca do różnych grup rasowo-ctnicznych. Według Boala (Johnson, 1996). stosunkowo jednolite etnicznie obszary mogą powstać jako:

1) kolonie — obszary zazwyczaj tymczasowe, które stają się przyczółkami inicjującymi przyswajanie i zajmowanie nowych terytoriów przez kolonistów'. Grupy przybywających kolonistów' wykazują zdolności szybkiej asymilacji i adaptacji, dzięki czemu na obszarach tych mogą powstać nowe społeczeństwa;

2) enklawy — obszary najczęściej dłużej istniejące w sensie politycznym. Powstały w wyniku świadomego wyboru miejsca zamieszkania przez określoną ludność. Mogły także powstać w wyniku specyfiki funkcji spełnianych przez członków grupy etnicznej;

3) getta — obszary długowieczne, utrzymywane dzięki różnym restrykcyjnym działaniom ludności tubylczej, stanowiącej na danym terytorium większość, lub też będące efektem wyboru sposobu życia przez grupę etniczną tworząca określone getto. (Patrz także hasło: Autochtonizjn, allochtonizm).

ASYMILACJA SPOŁECZNA

Jest to proces przyswajania przez jednostkę lub grupę ludzką cech kulturowych i świadomościowych innej grupy etnicznej, prowadzący do ukształtowania jej nowej tożsamości społecznej.

Proces asymilacji społecznej dotyczyć może imigrantów, którzy asymilują się z autochtonami lub z wcześniej przybyłymi osadnikami. Możliwa jest leż asymilacja miejscowej ludności z grupą osadników, jak np. w byłych koloniach portugalskich (Angoli, Goa, Timorze Wschodnim i innych). Poprzez religią, instytucje państwowe, życic gospodarcze, a przede wszystkim w wyniku wprowadzenia języka portugalskiego wytworzono lam miejscową elitę, utożsamiającą się z nacją portugalską (l/w. asimilados). Bardzo często ci nowo zasymilowani ludzie mi gorliwymi wyznawcami swojej nowej tożsamości etnicznej. C/ęsto to właśnie oni okazują wrogość w stosunku do nowo przybyłych imigrantów lub do niezasymilowancj ludności tubylczej.

Proces asymilacji wymaga zazwyczaj czasu i może wynikać z wolnego wyboru wzorców społeczno-kulturowych lub też może być narzucany przez władzę państwową (np. rusyfikacja i germanizacja społeczeństwa polskiego w okresie zaborów).

Proces ten może się zakończyć:

1) asymilacją całkowitą — kiedy nastąpi przejęcie przez daną grupę wszystkich cech kulturowych i świadomościowych od drugiej wspólnoty etnicznej (nowa tożsamość społeczna);

2) asymilacją częściową — kiedy przyswojone zostaje wiele cech, lecz nic wszystkie, innego etnosu;

Akomodacja

3) asymilacją szczątkową — kiedy grupa asymilowana przejmuje pewne wybrane cechy innej społeczności, zachowując jednak w stosunku do niej wyraźną odrębność;

4) akomodacją — kiedy do asymilacji właściwie nic dochodzi, a określona grupa społeczna, która żyje w ramach innej wspólnoty narodowej, utrzymuje bardzo silną więź wewnątrzgrupową.

Asymilacja jest procesem łatwiejszym, jeżeli odbywa się pomiędzy, etnosami o podobnej religii, zbliżonymi językowo I pod względem zwyczajów. Odwrotnie, jeżeli istnieją duże różnice religijne, językowe i obyczajowe. Często, gdy określone terytorium wspólzamieszkuje kilka grup etnicznych, dochodzi do powstawania nowego etnosu — najczęściej opartego na jednej z nich. ale na zasadach wzajemnego przejmowania cech kulturowych — który jest końcowym wynikiem procesu asymilacji. Proces ten bardzo często wspomagany jest środkami politycznymi przez instytucje państwa. Narody atrakcyjne pod względem kulturowym, ekonomicznym oraz dominujące ilościowo najczęściej asymilują inne mniejsze grupy etniczne i narodowe. Genezę taką ma większość współczesnych narodów Ameryki Łacińskiej (np. Brazylijczycy. Meksykanie, Pcruwiań-czycy). Może być również tak, że naród powstaje wokół grupy etnicznej, która na danym obszarze stanowi mniejszość.