Żartobliwe odwrócenie paralelne nazywane jest w niemieckiej teorii gry słów komiczną antytezą
Jak
określa Buttler, charakteryzuje ją „budowa dwuczłonowa;
$ c
jej
134
człony pod
syntaktycznym są wobec siebie paralelne, pod względem zaś treściowym jeden stanowi niejako odwrócenie sensu drugiego. Antyteza często daje w wyniku treść przecistawną
Składnikiem, do którego odnoszą się obie paralelne struktury jest czasownik leczyć. W pierwszej
części
zdania złożonego
jest
czasownik
połączony
z
homoseksualistami (należy
leczyć
homoseksualistów)
w
drugim
z
polskim ministrem edukacji
(ten
powinien
się
leczyć)
Struktury
Przecistawnymi składnikami są tu więc homoseksualiści i polski minister edukacj
zdaniowe, w których te poszczególne składniki występują, są paralelne syntaktycznie, znaczeniowo jednak druga część zdania złożonego jest uzależniona od pierwszej. Negatywny stosunek polskiego ministra edukacji do homoseksualistów powoduje reakcję ze strony Unii Europejskiej: negatywne
ustosunkowanie się do ministra edukacji. Sens wypowiedzi jest umocniony za pomocą spójników o ile - o tyle.
Sytuację nie nadającą się do rozstrzygnięcia Ogórek podsumuje za pomocą użycia hiperboli: do
leczenia kwylifikują się wszyscy.
Podobny typ gry językowej, polegającej na odwóceniu znaczeniowym dwu struktur w zdaniu złożonym, jest zastosowany w felietonie Rzeczpospolita czarta:
Sytuacja na Węgrzech i w Polsce rozwija się w przeciwnych kierunkach: w Budapeszcie obywatele rzucają się na premiera i partię rządzącą, a w Warszawie premier i partia rządząca rzucają się na obywatelu
r
Śmieszność w tym felietonie polega na wyrazie rzucać się na kogoś w sensie 'przypadać, przyskakiwać do kogoś z zamiarem zadania ciosu, uderzenia; napadać, atakować'. Czasownik w obu konstrukcjach jest taki sam, tylko zmienia się nadawca i odbiorca ataku.
Najprostszym zabiegiem komicznej antytezy jest według Danuty Buttler135 zamiana określeń dwu rzeczowników Przykład tego znajdujemy w felietonie Nowy stanik wojenny:
Z powodu przyjazdu papieża nie można przeprowadzić wyborów do Sejmu, ale można przeprowadzić wybory Miss World.
13 4 Tamteż
135 Buttler D.: Polski dowcip językowy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, str. 257.
68