078a

COACHING1 MENTORING W PRAKTYCE

CZĘSCII. OPROGRAMOWANIE KLIENTA

wicie przepis, jak budować obraz rzeczywistości, w jaki sposób go sklejać i tworzyć z niego pewną logiczną całość. Cegły owej budowli, czyli pojedyncze przeżycia, są indywidualnym doświadczeniem. Metoda budowania jest odziedziczona i wyuczona. Często dzieci i wychowankowie odrzucają lub zmieniają wzorce i metody narracji wbrew' naszym rodzicielskim oczekiwaniom, eksperymentując, poszukując własnej drogi, popełniając błędy, odnosząc sukcesy początkowo na oślep, niejako przypadkowo. Wówczas wychowawczy nacisk kładziony jest na utrzymanie podopiecznych we wzorcu, wywiera się presję, by podporządkować zbuntowane dziecko przyjętym wartościom i przekonaniom. Środowisko wychowawcze broni swego systemu narracji, bo model interpretacji zjawisk stanowi jego najpotężniejszy mechanizm socjalizacyjny. On czyni człowieka podobnym, przewidywalnym, przystosowanym, posłusznym wyznawanym lokalnie wartościom i zasadom.

• System wzorców i wdruków tworzący przyczynowo-skutkowe całości. Wspomnianą cegłą, podstawowym elementem jest zarówno konkretne wydarzenie lub przeżycie, jak i określony wzorzec, który uruchamia się na skutek bodźca lub nawet wyobrażenia o bodźcu. Każdy automatyzm działający na skutek zewnętrznego bodźca jest przyporządkowywany większej całości, którą jest przekonanie. Na widok młodej kobiet)' u młodego mężczyzny pojawia się szereg wzorców (chęć przypodobania się, wycofania, elementy uwodzenia lub tłumienia zachowań seksualnych itd.), które tworzą całości, zwarte struktury, wyrażone najczęściej myślą nadającą tym wzorcom kształt, uzasadnienie i kierunek.

• To funkcjonalności twojego software, dzięki którym wydaje ci się, że jesteś istotą ciągłą, przewidywalną i racjonalną. Wiemy już o tym, że nasza percepcja to percepcja map. W zależności od nawyków, mechanizmów fizjologicznych, odziedziczonych skłonności, a także wyuczonych mechanizmów narracji, wybieramy te lub inne fragmenty rzeczywistości, które stają się budulcem naszych przeżyć, wspomnień, a nawet przewidywalnej osobowości i społecznego przystosowania. Jednak począwszy od oka, które jest przecież niedoskonałym obiektywem, poprzez neurofizjologiczne mechanizmy zapisu obrazu w naszym mózgu i jeszcze dalej - odczytywanie kształtów, ruchu, koloru i dalej - nadawanie zrozumiałych znaczeń, interpretacji, pojawiają się dziesiątki zniekształceń. Wynikają one z osobniczych, indywidualnych różnic. Co więcej, w tej samej sytuacji, o czym już mówiliśmy, dwie osoby zwrócą uwagę na różne bodźce, różne przedmioty, odmienne kanał)’ przekazu itd. Dwieście osób stworzy dwieście map tej samej, nierzadko prostej informacji. Przekonania pozwalają nam zatem, po pierwsze, tworzyć zwartą, logiczną ciągłość, po drugie, umożliwiają wtórne uzasadnianie podjętych wyborów, dokonanych interpretacji w chwili, gdy zadziałał wzorzec. Po trzecie, z urwanych, często przypadkowych szczegółów', fragmentów, oderwanych bodźców umożliwiają stworzenie zrozumiałej całości, która wkomponowuje się w już istniejące systemy, czyli połączenia neuronalne. Im częściej stymulujemy pewne ścieżki neuronalne w' mózgu, tym są one silniejsze, bardziej gotowe do aktywności". Na tym polega między innymi mechanizm heurystyki dostępności psychologicznej’, i głębiej neuronalny konserwatyzm. Mózg najbardziej lubi wykorzystywać stare ścieżki,

* DunwsioA.R. Epwni.ića C«»V> iemtKje, Mspóftwca* jwńricmofti. ftKrv»ń2000. Om Wydjwn*;zy Refeis, & 16?. 195-192.

Het rygyka jes» io metorti orieynanii, ra roz\Mązy\winia prcfoleafrj. technika toj&iea rwrajriaem *j6tcze&> ikwria myśli,

fiobef AS., Befcer E.S.. Sion) A psychologii. Waiazawa 2006. SCHOLAR, s. 260. heurysiyką dostępności nazywa so taką nairyst/tą po

1S6