Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (11)

Jose Collados Zorraqulno.

wyleczenia. Musimy dojść do XX wieku, aby odnaleźć pełn iejszy opis depresyjnych symptomów. Zawdzięcza-my go postępowi nauki. Ostatecznie jednak, gdy przejrzy się historię nauki, widać, iż już w starożytności depresja była patologią znaną ówczesnym kulturom.

W poprzednim rozdziale widzieliśmy, że jednym z głównych symptomów depresji,Jj_eś 1 i nie największym, jest głęboki, egzystencjalny smutek, który w decydujący sposób wpływa na pacjenta i na jego relacje z innymi ludźnuJ

Nastrój osoby nie ogranicza się do manifestacji radości czy smutku — tworzy go wiele czynników takich jak: wrażliwość, siła ducha, klimat afektywny, odwaga, pogoda ducha, strach lub trwoga, tolerancja etc. Tb kom-i ponent afektywny, który osadza się w jednostce progresywnie, ale wolniej niż emocje, i który ulega zmianom pod wpływem różnych bodźców zewnętrznych.

W książce tej stale pojawiać się będą zaznaczone kursywą terminy (związane z depresją), które dla większości czytelników nie są nowością. Zwykło się im jednak nadawać nadzwyczaj różne znaczenia, co zwykle wiodło do dezorientacji i braku precyzji. Dlatego jest rzeczą konieczną sprecyzować ich znaczenie. Nie zamierzamy precyzować żadnego z nich z zachowaniem rygorów naukowych (w tym celu wystarczy sięgnąć do traktatów i specjalistycznych periodyków), lecz przedstawimy podstawowe wyjaśnienia, dobrze ugruntowane i zweryfikowane przez badania i doświadczenie. Postaramy się również odejść od języka naukowego,

aby konkretnie i w przystępny sposób przybliżyć problem, który niepokoi nas coraz bardziej.

■; 2.1. Emocje

Emocje, zgodnie ze słownikiem, są ogólnymi, intensywnymi i krótkimi reakcjami organizmu na nieoczekiwane sytuacje. Zwykł im towarzyszyć afektywny stan uczuciowy o smutnej bądź radosnej tonacji. Jako przykłady emocji podaje się na przykład gniew (gdy człowiek „wychodzi z siebie”), radość, smutek lub niepokój. W psychologii emocje zajmują miejsce fundamentalne—są ściśle złączone z potrzebami i motywacjami, mogą stanowić początek niektórych zaburzeń umysłowych lub psychosomatycznych.

Choć dogłębnie zbadano ich fizjologiczne przejawy (zaburzenia rytmu serca i oddychania, rozluźnienie mięśni zwieraczy, pot, suchość w ustach etc.), to jednak w dalszym ciągu niejasna jest natura emocji, sposób ich działania, ich funkcje etc. Mało znane są nawet podstawy psychofizjologiczne emocji.

Wiadomo jednak, że emocje zależą nie tylko od wywołującego je czynnika, lecz przede wszystkim od jednostki, od jej aktualnego stanu fizycznego i umysłowego (nastroju), od jej osobowości, od odległej i niedawnej przeszłości, od doświadczeń etc. Ogólnie rzecz biorąc, nieporządek w fizjologii czy w zachowaniu osób, spowodowany emocjami, jest przejściowy. Tak

25 |