378 379 (6)

spieszonego wzrostu gospodarczego. Miało to nastąpić około 19% r. Jaka epokowa innowacja i jej rozpowszechnianie da nowy impuls gospodarce?

Teoria cyklu politycznego (jak już o tym wspominaliśmy w rozdziale siódmym) tłumaczy cykliczny rozwój zmianami priorytetów ekonomicznych władzy w okresach poprzedzających wybory w celu pozyskania wyborców i zapewnienia sobie rcclekcji. Na przykład przez ekspansywną politykę fiskalną i monetarną rząd może doprowadzić do ożywienia gospodarczego i spadku bezrobocia w okresie przed wyborami. Skutki takich działań w postaci zwiększonej inflacji odczują wyborcy już po wyborach. Wtedy nastąpi okres „zaciskania pasa" i restrykcyjnej polityki. Okresowe wybory powodują, że rząd kieruje się w swoich działaniach nic strategicznymi. długookresowymi wymogami rozwoju gospodarczego, lecz taktycznymi posunięciami, mającymi mu zapewnić ponowną akceptację wyborców. Cele polityczne. zewnętrzne w stosunku do gospodarki, generują jej cykliczny rozwój.

13.4.2. Teorie keynesistowskie

Teorie keynesistowskie. będące opozycją w stosunku do teorii ncoklasycznych, wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami immanentnie związanymi z systemem gospodarczym. Czynniki zewnętrzne, według tych koncepcji, mogą jedynie zakłócić cndogcniczne procesy, nic naruszając długookresowej wewnętrznej logiki procesów gospodarczych. Przyczyny cyklicznych wahań wynikają więc z „reguł gry*' gospodarki rynkowej. Fazy spadkowe cyklu są efektem procesów, które zachodzą w fazach wzrostowych, i odwrotnie - procesy w fazach spadkowych warunkują przechodzenie gospodarki do faz wzrostowych.

Prześledźmy te procesy. Dominującym celem działalności gospodarczej w rozwiniętej gospodarce rynkowej jest maksymalizacja zysku. Miarą celowości inwestowania jest zatem przewidywana stopa zysku, a ściślej - jej dynamika. Zmiany rozmiarów inwestycji są więc określone przez wahania stopy zysku. Jakie mechanizmy warunkują pulsowanie dynamiki stopy zysku, a w ślad za tym cykliczność działalności inwestycyjnej?

Zacznijmy od fazy kryzysu. Charakteryzuje ją większa podaż niż popyt. ^c/y‘^l nadprodukcja. Wywołuje to zaostrzenie konkurencji między producentami i sp³' dek cen, a w każdym razie spadek tempa ich wzrostu, co z kolei ułatwia stopniowe realizowanie nadwyżek towarowych. Wartość konsumpcji obniża się. ale nie nto# spaść poniżej pewnego minimalnego poziomu. W tej flizie tempo spadku produkcji jest większe od tempa spadku popytu, więc jest on częściowo zaspokajany p^rZtZ zmniejszanie się zapasów, które są stopniowo likwidowane w fazie depresji. Sto>^un kowo niskie ceny powodują konieczność wprowadzenia nowych metod produkcji-obniżających koszty wytwarzania. Oznacza to wzrost tempa ekonomicznego />»*> wania się aparatu produkcyjnego. Jeśli do tego dodamy ubytek kapitału trwałcg^ na skutek bankructw przedsiębiorstw, które nic wytrzymały wzmożonej wal konkurencyjnej, to otrzymamy obraz Schumpcierowskiego „twórczego /nisze#'

_nia", które oznacza zmniejszenie potencjału wytwórczego gospodarki. Stopniowo :hodzi więc w gospodarce do likwidacji luki między podażą a popytem. „Twórcze zniszczenie" oraz stopniowa likwidacja zapasów sprzyjają zahamowaniu spadku lukcji i rodzą nowy popyt inwestycyjny.

Wzrost popytu inwestycyjnego. zgodnie z (przedstawioną w- rozdziale dziewiątym) zasadą mnożnika inwestycyjnego, powoduje zwielokrotniony wzrost dochodu narodowego. Działanie mnożnika inwestycyjnego związane jest z tvm. że •gospodarka mikowa uwarunkowana jest popytowo. Oznacza lo. że globalny popyt, czyli suma prywatnego popytu inwestycyjnego, prywatnego popytu konsumpcyjnego oraz popytu spowodowanego wydatkami rządu, określa stopień wykorzys; popytu inwestycyjnego wyzwala zatem dodatnie efekty mnożnikowe, prowadzące do wzrostu dochodu narodowego. Wzrost dochodu narodowego powoduje wzrost - popytu konsumpcyjnego. Konieczność sprostania rosnącemu popytowi konsumpcyjnemu pociąga za sobą wzrost popytu inwestycyjnego. Wzrost produkcji dóbr mpcyjnych wymaga bowiem dodatkowego zasobu kapitału, czyli dodatnich tycji netto. Tc inwestycje spowodowane zmianami dochodu narodowego |i konsumpcji nazywamy inwestycjami indukowanymi (pobudzonymi). Związek między zmianami dochodu narodowego i zmianami inwestycji indukowanych ujmuje zasada akceleracji. Głosi ona. że zmiana dochodu narodowego powoduje, z pewnym opóźnieniem, zwielokrotnione zmiany inwestycji indukowanych. Jeśli przez: /„ oznaczymy inwestycje indukowane w okresie /. a - akcelerator. Y, - dochód narodowy, to możemy napisać:

(13.1)

l Wielkość tego zwielokrotnienia zależy od trwałości urządzeń produkcyjnych (jej zwiększenie powoduje, ceteris paribus. wzrost akceleracji) i wielkości zmian Popytu konsumpcyjnego spowodowanych zmianami dochodu (zależność wprost ■proporcjonalna).

B Zilustrujmy to na przykładzie. Załóżmy, że w okresie wyjściowym (/₀) popyt konsumpcyjny wynosi 1 000000 zł. Do produkcji dóbr używamy aparatu wytwórczego wartości 500000 zł. Przyjmujemy, że okres eksploatacji tych maszyn wynosi . *^a,: Popyt restytucyjny (niezbędny do odtworzenia aparatu wytwórczego) wynosi rocznic 50000 zł. W okresie /_t. popyt konsumpcyjny rośnie o 10%. czyli

_ . ^n,c zmienia się. musi zwiększyć się aparat wytwórczy. Popyt inwestycyjny p Okresie r, będzie wynosił 50000 zł (popyt od tworze niowy) plus 50000 zł (zwięk-**enie potencjału produkcyjnego niezbędnego do pokrycia wzrostu popytu koncepcyjnego). czyli 100000 zł. Wzrost popytu konsumpcyjnego o 10% spowodo-^w naszym przykładzie wzrost popytu inwestycyjnego o 100%. Podobną prawid-°ść. tylko działającą w przeciwnym kierunku, możemy zaobserwować przy 4ku dochodu, powodującego spadek popytu konsumpcyjnego.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
380 381 (6) Czftt III. Podstaws makroekonomii Kozd/ial 13. Cykl koniunktur 381 Połączenie zasady mno
370 371 (6) CzęiC III. Podstaw; makroekonomii Kozd/lal 12. Pieniądz. Politjka monetarna 371 370 Rysu
272 273 (9) 272 Cl(M III- Pod»lav*> makroekonomii Rozd/ial 9. I>ctrrminanl> dochodu n»rixlt
276 277 (9) 276 ClfU III. PodtUni makroekonomii Rord/ial 9. Ifetrrmlnant} dochodu narodowego. Analiz
294 295 (8) 294 Ci(M III. MMI*)1 makroekonomii Ku/d/ial 10. Wzrost gospodarczy Wzrost wydajności pra
470 471 (4) ClfM III. Podstaw) makroekonomii Ko/d/ial 18. Model IS-IM. PodłMMWMl* poili; ki e Iw mim
396 397 (5) 396 CłfU III. Podłlwj makroekonomii Roid/ial 14. Be/robock 397 ęjonującym rynku pracy. W
DSCN4975 378 CZĘSC III: UZUPEŁNIENIE Nie to wszakże wydaje się najważniejsze. Krytyka stosunków rodz
DSCN4975 378 CZĘSC III: UZUPEŁNIENIE Nie to wszakże wydaje się najważniejsze. Krytyka stosunków rodz
282 283 (8) 282 Cfcftt III. Podstaw? makroekonomii powiększoną o 1. Znając więc stopę wzrostu, łatwo
286 287 (8) 286 CzfM III. Podstawy makroekonomii mechanizm zapewniający równość inwestycji i oszczęd
290 291 (8) 290 Czftt III. Podstawy makroekonomii Rozdział 10. Wzrost {mpoilarrn 291 Z* * ZATRUONIEN
296 297 (8) 296 Czę<ć III. Podstawy makroekonomii Rord/Jal 10. Wzrost gospodarczy 297 (10.32) 1 r
300 301 (8) 300 Clftt III. Podstawy makroekonomii współczesnej ekonomii ncoklasycznej. Jego zdaniem,
306 307 (8) 306 CzfU III. Pod»la»? makroekonomii twa rżana jest przy tych samych zasobach prac)- (ŹT
308 309 (8) 308 Cifk III. Podłtm) makroekonomii stwarzaniu sprzyjających warunków dla wzrostu aktywn
314 315 (8) 314 Czfić III. Podstawy makroekonomii Rozdział II. Budżet państwa. Polityka
316 317 (7) 316 lifU III. Podtlaw? makroekonomii Obciążenia podatkowe mogą być naliczane proporcjona
324 325 (6) 324 CzfM III. Podstawy makroekonomii Analiza trendów w różnych krajach wskazuje, że wyda

więcej podobnych podstron